Rüçhan hakkı nasıl kullanılır sorusunu cevaplamadan önce rüçhan hakkı nedir kısaca ona bir bakalım. Daha sonra rüçhan hakkı kullanımı ile alakalı detaylara yer vereceğiz.

Rüçhan hakkı nedir?

Rüçhan hakkı kısaca , TTK md. 394 e göre bir şirketin sermaye artırımında bulunması halinde ortakların yeni hisse senetlerini alma işleminde önceliğinin bulunmasıdır. Alınacak pay sermayedarların hissesi oranındadır. Rüçhan hakkının kullanımının en önemli yanı ,ortakların oranlarının sermaye artırımı yapıldıktan sonra değişmesini engellemektir diyebiliriz. Ayrıca rüçhan hakkının satılabilir olması da kişiler için ayrı bir kazanç sağlamaktadır.

Anonim şirketlerde mevcut ortakların sonrasında ortaklık oranının değişmemesi için rüçhan hakkının kullanımı önem arz etmektedir. Ayrıca bu bir şirkette daha fazla pay sahibi olmanın da önünü açabilmektedir. örnek verecek olursak:

Değeri 10 TL olan 5.000 paya sahip toplam 50.000 TL sermayeli (ABC) A.Ş’nin ortağı (X) ‘in 1.000 paya sahip olduğunu varsayalım. Bu durum (X)’in  ortaklık payının %20 (1.000/5.000) olduğunu gösterir. (ABC) A.Ş’nin sermayesini 100.000 TL’ye çıkarma işlemi söz konusu olduğunda, itibari değeri 10 TL olan toplam 5.000 adet yeni pay çıkarılacak demektir. Böyle bir durumunda şirketin ortaklarından (X)  mevcut hissesine bağlı olarak  % 25 oranında (1.000 adet yeni pay) rüçhan hakkına sahiptir.

Ortak (X) rüçhan hakkını kullanır ise  şirkette 2.000 pay karşılığı yine %20 ortak olmaya devam edecektir. Rüçhan hakkını kullanmaz ise (X)’nın payı 1.000 adet olarak kalacak ve yeni durumda  şirketteki pay %10’a (1.000/100.000) düşecektir.

Rüçhan hakkı nasıl kullanılır?

Rüçhan hakkı nasıl kullanılır diye bakacak olursak ; bu hak iki şekilde kullanılabilmektedir.

• Ortakların belirlenen oranda hisse senedinin bedelinin ödeyerek sahip olması.
• Diğer durum ise sahip olunan rüçhan hakkının, Borsa İstanbul Rüçhan Hakkı Kupon Pazarında satılması şeklinde olabilir. Bu durum ortaklardan biri rüçhan hakkımı kullanmak istemiyorum dediğinde başvurduğu yöntemdir. Yeni hisse sahibi olmak istemeyen yatırımcıların kullandıkları yöntemdir.

Türk Ticaret Kanunu ile korunan bu hak 15 ile 60 gün arasında sermaye sahipleri eski pay senetlerini şirkete vererek kullanılabilmektedir. Hakkın kullanım süresi bittikten sonra hiçbir şekilde başka birine satma gibi bir durum söz konusu olamaz

Rüçhan hakkının kullanımı için, beyan ve iştirak taahhütnamesi imzalanır ve tek taraflı irade beyanı ile gerçekleşir. Ancak kullanılan bu hakkı TTK’nın 394. maddesine uygun olmak koşulu ile şirket kabul etmeyebilir. yasaya aykırı bir şekilde ihlal var ise yeni pay alma hakkı sahibi olan ortak rüçhan hakkının korunması için dava açma yolunu gidebilir.

Rüçhan hakkı nasıl satılır diye bakacak olursak : 

Rüçhan hakkı satılırken hisse senedi sahipleri, hisse kodu R ile biten rüçhan hisselerine sahip olurlar. Bunlar satışa ve alışa açık durumdadırlar. Tek fark belli bir süre içinde olması gerektiğidir. Satış fiyatı bedelli sermaye kararı alındıktan sonraki piyasa satış fiyatıdır. Fiyat serbest bir şekilde kararlaştırılır. Rüçhan hakkının satılması da bu şekilde olmaktadır.

Rüçhan hakkı kullanım fiyatı nasıl hesaplanır?

Borsada rüçhan hakkı ve rüçhan kuponu nedir? Rüçhan hakkı hesaplama

Bedelli sermaye artırımında rüçhan hakkı kullanımı: Rüçhan Kullanım Bedeli genelde 1 TL olarak ilan edilen ve sermaye artırımı sonrası her bir pay için ödenecek olan bedeldir. Kısa bir örnek verecek olursak;

X Şirketi Rüçhan Kullanım Bedeli olarak 1 TL’den %100 oranında bedelli sermaye artırımı yapacak olsun. Ortaklardan A’ nın  elinde 100 Adet hisse senedi bulunsun. Ortaklık oranını değiştirmek istemeyen A 1 lira kullanım bedeli ile 100 tane yeni pay senedi alır ve hisseleri de 200 e çıkmış olur. Ödeyeceği tutar ise toplam 100 liradır.

Bedelli rüçhan hakkı kullanılmazsa ne olur?

ÖZET: Rüçhan hakkı nedir, Rüçhan hakkı nasıl kullanılır?

Şirketler tarafından bedelli sermaye artırımı yapılırken mevcut ortakların öncelikli olarak yeni hisselerden bedelli sermaye oranı kadar hisse senedi alma hakkına Rüçhan hakkı denir. Onu temsil eden menkul kıymet ise rüçhan hakkı kuponudur.

Ortaklar bedelli sermaye artırımındaki rüçhan hakkı kullanma süresi 15 ile 60 gün arasındadır. Bu süre zarfında kuponlar Borsa İstanbul tarafından belirlenen süre içinde Rüçhan hakkı kupon pazarında alım satım yapılmaktadır. Bu pazar, rüçhan hakkı kullanımı süresinin dolmasından önceki 5. iş gününe kadar açık kalır.

Şirket rüçhan hakkını, esas sözleşmesinde belirtilmesi şartıyla, hisse senedinin nominal değeri üzerinden yani primli kullandırabilir. Elinde şirketin hisse senedini bulundurmayan bir yatırımcı, bu şirketin bedelli sermaye artırımına katılmak isterse, rüçhan hakkı kupon pazarından önce rüçhan hakkı kuponu satın alır ve sonra bedelli sermaye artırımına katılabilir.

Şirket; esas sözleşmede bulunması şartıyla, mevcut ortakların rüçhan hakkı kullanımını sınırlayarak, birincil piyasada primli olarak satabilir. Borsada açığa satış işlemi hakkında detaylı bilgilendirme ve önemli ipuçları için  okumanızı tavsiye ederiz.

Bu yazımızda Rüçhan ne demek? sorusu başta olmak üzere rüçhan hakkı nasıl kullanılır?

Rüçhan hakkı kullanmak avantajları gibi birçok konu başlığını açıklamaya çalıştık. Lütfen görüş ve yorumlarınızı bizimle paylaşmayı unutmayın. İyi günler dileriz.